wine/documentation/README.tr

1. GİRİŞ

Wine Microsoft Windows programlarını (DOS, Windows 3.x ve Win32
uygulamaları dahil) Unix üzerinde çalıştırmanıza izin veren bir
programdır. Microsoft Windows ikili dosyalarını yükleyip çalıştıran
bir program yükleyici ve Windows API çağrılarını Unix ve X11
eş değerlerini kullanarak gerçekleyen (Winelib isimli) bir kitaplıktan
oluşur. Kitaplık ayrıca Win32 kodlarını doğal Unix çalışabilir
dosyalarına çevirmek için kullanılabilir.

Wine, GNU LGPL altında dağıtılan özgür bir yazılımdır; ayrıntılar için
LICENSE dosyasına bakabilirsiniz.

2. HIZLI BAŞLANGIÇ

Eğer kaynaktan derlemek istiyorsanız, Wine'ı derlemek ve kurmak için
Wine Kur'u kullanmanız önerilir. Wine kaynak kodu içerisinde (README
dosyasını içeren) en üst dizine geçin ve aşağıdaki komutu verin:

./tools/wineinstall

Programları "wine [seçenekler] program" şeklinde çalıştırabilirsiniz.
Daha ayrıntılı bilgi ve sorun çözümü için, bu dosyanın geri kalanını,
Wine kılavuz sayfalarını ve özellikle http://www.winehq.org sitesindeki
zengin bilgi arşivini okuyabilirsiniz.

3. GEREKSİNİMLER

Wine'ı derlemek ve çalıştırmak için, aşağıdakilerden en az birine sahip
olmanız gerekir:

  Linux sürüm 2.0.36 veya üzeri
  FreeBSD 5.3 veya sonrası
  Solaris x86 2.5 veya sonrası
  NetBSD-current

Wine çalışmak için çekirdek düzeyinde evre desteğine ihtiyaç duyduğundan
sadece yukarıda söz edilen işletim sistemleri desteklenmektedir.
Çekirdek düzeyi evrelerini destekleyen diğer işletim sistemleri de
gelecekte desteklenebilir.

Linux hakkında bilgi:
  Linux 2.2.x hala çalışması gerekirken Linux 2.0.x de hala çalışabilir
  (çok eski 2.0.x sürümlerinde evre ile ilgili çökmeler yaşanmaktadır),
  2.4.x gibi yeni bir çekirdek kullanmak en iyisidir.

FreeBSD hakkında bilgi:
  Wine FreeBSD 4.x ve FreeBSD 5.x üzerinde derlenmesi gerekirken
  FreeBSD 5.3 öncesi sürümler büyük olasılıkla düzgün çalışmayacaktır.

  Ayrıntılı bilgi aşağıdaki adreste yer alan FreeBSD uyarlama ağacında
  bulunabilir:
  <ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/ports/ports/emulators/wine/>.

Solaris hakkında bilgi:
  Wine'ı derlemek için muhtemelen GNU araçlarına (gcc, gas, vb.) ihtiyaç
  duyacaksınız. Uyarı: gas kurmuş olmak onun gcc tarafından kullanılacağını
  temin etmez. gas kurduktan sonra yeniden gcc derlemeniz veya cc, as ve ld
  sembolik bağlantılarını gnu araçlarına ayarlamanız gerekmektedir.

NetBSD hakkında bilgi:
  USER_LDT, SYSVSHM, SYSVSEM ve SYSVMSG seçeneklerinin çekirdeğinizde etkin
  olduğundan emin olunuz.



Desteklenen dosya sistemleri:
  Wine birçok dosya sisteminde çalışabilir. Bununla beraber, Wine /tmp
  dizini için umsdos kullanıldığında hata verecektir. Samba üzerinden
  yapılan dosya erişimlerinde de birkaç uyumluluk sorunu raporlanmıştır.
  Ayrıca, NTFS şu an sadece okuma kipinde güvenli bir şekilde kullanılabildiği
  için NTFS kullanmamanızı öneririz. Windows programları, çalışmak için
  neredeyse her zaman yazma erişimine gereksinim duyarlar. NTFS dosyaları
  ile çalışmak zorunda kaldığınızda, dosyaları yazılabilir bir konuma
  kopyalayabilirsiniz.

Temel gereksinimler:
  X11 geliştirme dosyalarının kurulu olması gerekir
  (Debian'da xlib6g-dev, Red Hat'da XFree86-devel adlı paketler).

Derleme aracı gereksinimleri:
  x86 sistemlerinde gcc >= 2.7.2 gereklidir.
  2.7.2.3 öncesi sürümlerde bazı dosyaların en iyilemeli derlenmesinde,
  daha çok başlık dosyası yönetimi ile ilgili sorunlardan dolayı hata
  oluşmaktadır. pgcc şu an Wine ile çalışmamaktadır. Bu sorunun nedeni
  bilinmemektedir.

  Elbette "make" aracına da (genellikle GNU make) gereksinim duyacaksınız.

  Ayrıca flex 2.5 sürümü ve sonrası ile birlikte bison gereklidir.

Seçeneğe bağlı destek kitaplıkları:
  Eğer CUPS yazdırma desteği isterseniz, hem cups hem de cups-devel paketlerini
  kurmalısınız.
  Tam işlevsel bir msxml gerçeklemesi elde etmek için libxml2 paketini kurunuz.

4. DERLEME

Eğer wineinstall kullanmamayı seçtiyseniz, Wine'ı derlemek için aşağıdaki
komutları çalıştırınız:

./configure
make depend
make

Bu "wine" programını ve destek kitaplıklarını/ikili dosyalarını derleyecektir.
"wine" programı Windows uygulamalarını yükleyecek ve çalıştıracaktır.
"libwine" ("Winelib") kitaplığı Windows kaynak kodunu Unix altında derlemek
ve bağlamak için kullanılabilir.

Derleme yapılandırma seçeneklerini görmek için ./configure --help giriniz.

Yama dosyası kullanarak yeni bir sürüme yükseltmek için önce en üst dizine
(README dosyasının bulunduğu dizin) geçin. Ardından bir "make clean" yapın
ve şu komutla sürümü yamalayın:

    gunzip -c yama-dosyası | patch -p1

"yama-dosyası" yama dosyasının adıdır (Wine-yymmdd.diff.gz benzeri). Ardından
yine "./configure" komutunu verin ve "make depend && make" komutunu
çalıştırın.

5. KURULUM

Wine düzgün bir şekilde inşa edildiğinde, "make install" komutunu
verebilirsiniz; bu komut wine çalışabilir dosyalarını, kılavuz sayfalarını
ve gerekli birkaç dosyayı kuracaktır.

Önce, çakışan eski bir wine kurulumunu kaldırmayı unutmayın. Kurmadan
önce "dpkg -r wine" veya "rpm -e wine" veya "pisi rm wine" ya da
"make uninstall" komutlarından birini deneyin.

Yapılandırma ipuçları için http://www.winehq.org/ adresinde Destek
bölümüne bakınız.

Eğer paylaşımlı kitaplık hataları alıyorsanız
(ör. "Error while loading shared libraries: libntdll.so"), root olarak
kitaplık yolunu /etc/ld.so.conf dosyasına eklediğinizden ve ldconfig
komutunu verdiğinizden emin olun.

6. PROGRAMLARIN ÇALIŞTIRILMASI

Wine'ı çağırırken çalışabilir dosyanın tam yolunu verebilir veya sadece
bir dosya adı belirtebilirsiniz.

Örneğin: Solitaire çalıştırmak için:

	wine sol		   (dosyaları konumlandırmak için config
	wine sol.exe		    dosyasındaki Path arama yolunu kullanarak)

	wine c:\\windows\\sol.exe  (DOS dosya adı sözdizimi ile)

	wine /usr/windows/sol.exe  (Unix dosya adı sözdizimi ile)

        wine sol.exe /parametre1 -parametre2 parametre3
				   (programı parametre vererek çağırma)

Not: komut satırında tam bir dosya adı verildiğinde dosyanın yolu
     ayrıca path bilgisine eklenecektir.

Wine henüz tamamlanmış değildir; bu nedenle bazı programlar çökebilir. Eğer
winedbg'yi documentation/debugger.sgml'de belirtildiği gibi düzgün bir şekilde
kurarsanız, bir hata ayıklayıcı satırına düşeceksiniz. Böylece hatayı keşfedip
sorunu çözebilirsiniz. Bunun yapılışı hakkında daha fazla bilgi için lütfen
documentation/debugger.sgml dosyasını okuyunuz.

Wine'ın erişimine açtığınız tüm önemli dosyalarınızı yedeklemelisiniz veya
bu dosyaların özel bir Wine kopyalarını tutmalısınız. Çünkü, bazı dosya
bozulmalarını raporlayan kullanıcılar görülmüştür. Explorer'ı çalıştırmayın,
örneğin, eğer düzgün bir yedeğiniz yoksa bazı dizin adlarının değiştirilmesine
veya bozulmasına yol açabilir. Messenger gibi diğer MS uygulamaları da bir
şekilde Explorer'ı çalıştırdıklarından dolayı güvenli değildir. Birtakım
bozulmalar (!$!$!$!$.pfr) kısmen bu adresteki bilgiler kullanılarak
düzeltilebilir:
http://home.nexgo.de/andi.mohr/download/decorrupt_explorer

7. DAHA FAZLA BİLGİYE ERİŞİM

WWW:	Wine hakkında geniş bilgiyi WineHQ sitesine http://www.winehq.org/
	adresinden ulaşarak edinebilirsiniz : çeşitli Wine kılavuzları,
	uygulama veritabanı, hata izleme gibi. Burası muhtemelen en iyi
	başlangıç noktasıdır.

SSS:	Wine hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz:
	http://www.winehq.org/FAQ

Usenet:	comp.emulators.ms-windows.wine üzerinde wine ile ilgili konularda
	tartışabilir ve yardım alabilirsiniz.

Hatalar:
	Hatalarınızı http://bugs.winehq.org adresinden Wine Bugzilla
	ile raporlayabilirsiniz. Lütfen bir hata raporlamadan önce
	hatanın önceden girilip girilmediğini öğrenmek için bugzilla'da
	arama yapınız. Hata raporlarını ayrıca comp.emulators.ms-windows.wine
	haber grubuna gönderebilirsiniz.

IRC:	irc.freenode.net sunucusundan #WineHQ kanalı ile çevrimiçi yardım
	alabilirsiniz.

Git:	Geçerli Wine geliştirme ağacı Git üzerinden erişilebilir.
	Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/git adresine gidiniz.

E-posta listeleri:
	Wine geliştiricileri için birtakım e-posta listeleri bulunmaktadır.
	Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/forums adresine gidiniz.

Eğer bir şey eklemek veya hata düzeltmek istiyorsanız, lütfen sonraki
sürümde içerilmesi için wine-patches@winehq.org e-posta listesine bir yama
('diff -u' biçiminde) gönderiniz.

--
Alexandre Julliard
julliard@winehq.org

--
Türkçe çeviri:
Fatih Aşıcı
fasici@linux-sevenler.org